Səslə yalanın aşkarlanması yalnız eşitməyə əsaslanmaqla, yəni həmsöhbət haqqında vizual məlumatdan yayınmamaqla sadələşdirilə bilər.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, Portsmut Universitetində aparılan bir araşdırma, müsahibə zamanı yaşadıqları koqnitiv yükdən asılı olaraq müsahibə götürənlərin və müstəntiqlərin performansını qiymətləndirdi. Nəticələr The European Journal of Psychology Applied to Legal Context-də dərc olunub.
İdrak yükünün qurulmuş nəzəriyyəsi insanın iş yaddaşının eyni vaxtda məlumatı emal etmək üçün məhdud imkanlara malik olduğunu göstərir. Əvvəlki araşdırmalar bunun respondentlərə necə təsir etdiyini təfərrüatlı şəkildə araşdırıb və yeni araşdırmanın müəllifləri diqqətini müsahibə götürən şəxsə yönəldiblər.
"Portsmut Universitetinin Beynəlxalq Məhkəmə Psixologiyası Tədqiqatları Mərkəzinin aparıcı müəllifi Dora Giorgianni, "İnsanların necə göründüklərindən çox dediklərinə diqqət yetirməklə, müsahibə verənlər diqqəti yayındıran amilləri süzgəcdən keçirə və real mənzərəni görə bilərlər" dedi.
Təcrübələrdə yüz iyirmi nəfər iştirak etdi. Onlar ya "dindirmə"nin videosuna baxıblar, ya da yalnız audio yazıya qulaq asıblar. “Şübhəlilər” ya həqiqəti söyləyiblər, ya da yalan danışıblar və müsahibə verənlər dediklərini xatırlamalı, əlavə suallar ortaya qoymalı və mövzunun dürüst və ya yalançı olduğunu müəyyən etməli idilər.
Yalnız audioya (aşağı idrak yükü) güvənən iştirakçılar, şübhəlini həm eşidən, həm də görə bilənlərlə (yüksək idrak yükü) ilə müqayisədə ümumilikdə daha çox və yüksək keyfiyyətli suallar verdilər və həqiqəti və ya aldadıcılığı tanımaqda daha yüksək dəqiqlik nümayiş etdirdilər.
Aşağı yüklü qrupda həqiqət və yalan arasında ayrı-seçkilikdə ümumi dəqiqlik yüksək yük qrupuna (35%) nisbətən demək olar ki, iki dəfə (61,7%) yüksək olmuşdur. Vizual işarələrə giriş müsahibə verənləri daha şübhəli etdi və etibarlılığı obyektiv qiymətləndirmək qabiliyyətini zəiflətdi.
Əlavə təhlillər göstərdi ki, yüksək idrak yükü şəraitində dəqiqlik vizual davranış göstəriciləri ilə deyil, şifahi işarəyə (xüsusilə, hekayədəki təfərrüatların miqdarı) və səs siqnalına (nitq pozğunluqları) diqqət yetirməklə müsbət əlaqələndirilir. Bu nümunə göstərir ki, vizual məlumat mövcud olduqda belə, eşitmə elementlərinə diqqət yetirmək daha yaxşı nəticələr verir.