Nə yumaqla, nə qabığını soymaqla ondan xilas olmaq mümkün deyil!
Kənd təsərrüfatında xəstəlik və zərərvericilərə qarşı 400-dən çox zəhərli kimyəvi birləşmədən istifadə olunur. İllər keçdikcə bu kimyəvi maddələrin zərərləri üzə çıxanda onları qadağan etməyə başladılar. Ancaq qadağa çox vaxt meydanda öz əksini tapmır. Bunun son nümunəsini dimetoat adlı kənd təsərrüfatı kimyəvi maddəsində gördük.
Ucnoqta.az Türkiyə mətbuatına istinadən xəbər verir ki, İzmirdə aparılan əməliyyat zamanı kimyəvi dimetoatın başqa bir məhsul qabına qoyularaq qanunsuz olaraq Türkiyəyə gətirildiyi müəyyən edilib.
Məlumata görə, 20 ton dimetoatın kosmetika sənayesində istifadə olunacağı bildirilərək ölkəyə qaçaqmalçılıq yolu ilə gətirildiyi və fırıldaqçılıq faktının ihbarla üzə çıxdığı vurğulanmışdı. Əgər o bildiriş verilməsəydi, qadağan olunmuş zəhər yenə də bütün əkinçilik sahələrimizə paylanacaqdı.
Sözügedən pestisidin zərərli təsiri təəccüblü deyil. Kimyəvi silah kimi də istifadə edilən üzvi fosfor birləşmələrindən biri. Üstəlik, sistemli təsir göstərir. Beləliklə, bu, antibiotiklərə bənzəyir. Tətbiq edildiyi meyvə və ya tərəvəzin hər bir zərrəsinə nüfuz edir və orada qalıcı olaraq qalır. Bu zəhərdən nə yumaqla, nə də soymaqla xilas olmaq mümkündür.
Dimethoat əvvəlcə Avropa İttifaqında, sonra isə Türkiyədə qadağan edildi, çünki araşdırmalar bu kimyəvi maddənin xərçəngə, endokrin sistemin pozulmasına, neyroinkişaf problemlərinə və reproduktiv toksikliyə səbəb olduğunu göstərdi.
İxrac etdiyimiz meyvə-tərəvəzin AB sərhədlərində və bazarlarında aparılan yoxlamalarda son il yarımda 4 dəfə bu zəhər aşkar edilib. Sentyabr ayında Bolqarıstanda aparılan nəzarət zamanı təzə bibərdə dözümlü həddi 50 dəfə üstələyən dimetoat aşkar edilib. Avqust ayında Danimarkaya göndərdiyimiz çiyələklərdə bu zəhərin qalıqları tapılıb. Sistemdən başa düşürük ki, bu qadağan olunmuş zəhər Rumıniyaya göndərdiyimiz naringi və Almaniyaya göndərdiyimiz albalılarda da aşkarlanıb. Dimetoat qalıqları olan bütün meyvə və tərəvəzlərdə başqa bir qadağan olunmuş kimyəvi maddə də var; Xlorpirifos qalığının olması. Xlorpirifos sinir sistemini məhv edən kimyəvi maddədir, hətta ana bətnində körpəyə də keçə bilər. İkisinin birlikdə olması kokteyl effekti ilə zərəri dəfələrlə artırır.